Раней я ўсё гэта ў Маскве, у эфіры НСН каментаваў, калі буду паўтарацца — прашу загадзя выбачыць.
Медыяэксперт з Санкт-Пецярбурга, былы кіраўнік Белтэлерадыёкампаніі Аляксандр Зімоўскі падзяліўся з «НН» сваімі разважаннямі адносна «справы БелТА», якая разгортваецца апошнія тры дні.
«Наша Ніва»: З чым звязаныя такі ціск на журналістаў tut.by і іншых выданняў?
Аляксандр Зімоўскі: Хуткасць, з якой падзеі разгарнуліся, абумоўлена менавіта хуткасцю абмену інфармацыяй.
Гэта ў чыстым выглядзе паляванне за дадзенымі. Каб іх не знішчылі. Прасцей кажучы, каб падазраваныя не пяклі свае вінчэстары/носьбіты/флэшкі ў мікрахвалёўках, не драбілі кувалдамі і г.д.
Следства прадумана ўключыла фактар раптоўнасці (прызнайце гэта), але раптоўнасць пратрымаецца яшчэ максімум некалькі гадзін. Таму што журналісты і сісадміны недзяржаўных СМІ, ды і некаторыя рэзідэнты ПВТ (магчыма) таксама не дурні і цяпер масава знішчаюць інфармацыю, якая можа іх «спаліць». Так што гэта не ціск на журналістаў, а проста «куй падазраваных, не адыходзячы ад касы».
«НН»: Падпіска на БелТА — гэта сапраўдная прычына? Ці фармальная зачэпка?
АЗ: Я настойліва рэкамендую ўсім астыць і ўключыць галовы. Афіцыйна абвешчана, што БелТА ініцыявала праверку, звязаную з несанкцыянаваным доступам.
Гэта элементарна, справа пачалася па артыкулах 166-3 і 170 КПК (паведамленне службовай асобы дзяржоргана). Далей запрацаваў следчы механізм, і voila:
ад БелТА ўжо нічога не залежыць, не трэба кідаць камяні ў спадарыню Акуловіч.
Астатняе, у літаральным сэнсе, справа тэхнікі. Упраўленне «К» працуе з базамі дадзеных, прабівае IP-адрасы, знаходзіць журналістаў/падазраваных і збірае папярэднюю доказную базу. Можна называць усе гэтыя дзеянні фармальнай зачэпкай. Толькі вось гэты фармалізм папросту можа прывесці ў камеру, як некаторыя калегі ўжо пераканаліся, на жаль. Фармалізм, ці лепш сказаць літаральнае прытрымліванне закону, — гэта несмяротны аргумент любой улады. А я пакуль бачу ў СМІ голыя эмоцыі. Пабольш адвакатаў і наогул юрыстаў у студыю, іх адсутнасць — вось прычына такога ходу падзей.
«НН»: Ці разглядаеце такі варыянт, што ўлады маюць жаданне «адціснуць» партал tut.by?
АЗ: Адціснуць Тут.бай? А што, спадар Зісер, як у нас тут кажуць, «страціў давер»? Нічога не буду казаць пра «адцісканне», проста таму, што для гэтага трэба глядзець структуру ўласнасці кампаніі. А да гэтых дадзеных доступ платны, па падпісцы (сьмяецца). Не ўздумайце шукаць левы пароль, гэта дрэнна скончыцца. На самай справе ніякага «адціскання» не трэба, танчэй трэба працаваць. Вось гэтаму я ўжо тут, у Расіі, навучыўся. Прыклад Ленты.Ру. Гэта было 4 гады таму. Звольнілі галоўрэда (яна цяпер у Рызе, «Медузу» робіць). А за ёй сышла ўся рэдакцыя. І стала Лента.Ру гладкая-прыгладкая, хоць да раны прыкладай.
Таму для змены рэдакцыйнай палітыкі Тут.бая уладам досыць ласкава, але цвёрда папрасіць уладальнікаў паставіць на чале партала любога мясцовага, прабачце за штамп, «адыёзнага прапагандыста». І праз месяц вы будзеце мець за грошы паважанага Ю.Зісера і яго кампаньёнаў зусім новы ўнікальны журналісцкі калектыў з лаяльнасцю, якая зашкальвае. Справаў усяго.
«НН»: Чым гэта ўсё можа скончыцца?
АЗ: Працэсуальны тэрмін па справе — 2 месяцы. Вы мне даруйце за настойлівасць, але я не бачу адвакатаў. Ёсць у Беларусі адвакаты? Якая сума шкоды, нанесенай БелТА, уключаючы ўпушчаную выгаду, нядобрасумленную канкурэнцыю, рэпутацыйныя выдаткі? Ці прапануюць ўладальнікі ААТ «ТУТ БАЙ МЕДЫА» (TUT.BY)» і іншыя ўласнікі прыватных СМІ заплаціць усё па прэтэнзіях, здзейсніўшы акт дзейнага раскаяння? Ці будуць гаспадары недзяржаўных СМІ i падазроныя супрацоўнічаць са следствам? Бачыце, колькі ўзнікае пытанняў толькі юрыдычнага характару. Ёсць просты тэст: скажыце мне, колькі вялікіх беларускіх рэкламадаўцаў ўжо знялі свае заяўкі на размяшчэнне на гэтым партале? І я адразу скажу вам, чым усё гэта скончыцца.